Historia

KAROL TAYLOR (1 XI 1878 Kielce – 17 VI 1968 Gdańsk), naukowiec, konstruktor silników spalinowych. W 1904 roku absolwent politechniki w Darmstadzie. Pracował we francuskich, rosyjskich i polskich wytwórniach silników spalinowych. W 1918 profesor na politechnice w Warszawie (pierwszy dziekan Wydziału Mechanicznego), m.in. brał udział w projektowaniu pierwszego polskiego ciągnika rolniczego. Na PG w latach 1945–1948 pierwszy dziekan Wydziału Mechanicznego, 1948–1951 prodziekan, 1945–1959 kierownik Katedry Silników Spalinowych. Pod jego kierunkiem opracowano pierwsze polskie silniki wysokoprężne dla rybołówstwa. Ściśle współpracował z przemysłem okrętowym.

JAN ODERFELD (19 lutego 1908 w Częstochowie – 17 marca 2010 w Warszawie) – profesor, matematyk, inżynier, konstruktor silników lotniczych, wieloletni wykładowca Politechniki Warszawskiej. Członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego; Wydział VI Nauk Technicznych. Były członek Polskiej Akademii Nauk; Wydział IV – Nauk Technicznych; Komitet Budowy Maszyn

Jego ojciec był doktorem chemii i współwłaścicielem Zakładów Graficzno-Papierniczych przy ul. Waszyngtona w Częstochowie (znanych jako Drukarnia Oderfelda i Kohna).

Ukończył liceum im. Sienkiewicza w Częstochowie, a następnie sekcję ogólną Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej.

Swoją pracę zawodową rozpoczął w latach dwudziestych XX wieku w wytwórni „Pocisk”, w której powstał m.in. silnik birotacyjny inż. Henryka Brzeskiego. Przed wojną pracował w przemyśle lotniczym, jako inżynier-konstruktor silników i turbin lotniczych. Był współtwórcą pierwszej konstrukcji polskiego silnika odrzutowego. W 1931, wraz z inż. Władysławem Bernadzikiewiczem i inż. Józefem Sachsem, zbudował pierwszy w Polsce duży model turbinowego silnika odrzutowego. W 1932 w Warsztacie Doświadczalnym Państwowych Zakładów Inżynierii Ursus, wykonał silnik odrzutowy, zwany strumienicą, o zasadzie działania identycznej z zasadą działania współczesnego silnika pulsacyjnego. Od jesieni 1934 roku współuczestniczył (głównym konstruktorem był inż. Stanisław Nowkuński) w projektowaniu 8-cylindrowego silnika rzędowego o układzie odwróconej litery V i mocy startowej 450 KM, który miał służyć do napędu m.in pierwszego polskiego samolotu wielozadaniowego PZL.38 Wilk. Do 1938 roku wykonano 7 prototypów takich silników. Po tragicznej śmierci inż. Nowkuńskiego w 1936 roku usuwał usterki i problemy rozwojowe tego, podówczas bardzo zaawansowanego, silnika lotniczego. Pracował też nad wersją rozwojową z 12 cylindrami i mocą 600 KM. W czasie wojny pracował w Skierniewicach w Zakładzie Mechanicznym jako kierownik.

Po wojnie rozpoczął działalność dydaktyczną, początkowo w szkole Wawelberga i Rotwanda, a następnie od roku 1949 do 1978 na Politechnice Warszawskiej. Od roku 1955 do emerytury w roku 1978 był kierownikiem Katedry Teorii Maszyn i Mechanizmów Politechniki Warszawskiej. W latach 1965 – 1967 był dziekanem Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa PW. Był twórcą polskiej szkoły teorii maszyn i mechanizmów. Działał także w Głównym Urzędzie Jakości i Miar. Był twórcą polskiego systemu norm, a w szczególności statystycznego odbioru jakości towarów klasyfikowanych. W tej dziedzinie doktoryzował się u profesora Hugona Steinhausa. Działając w PKN i Stowarzyszeniu Inżynierów i Mechaników Polskich przyczynił się do upowszechnienia statystycznej kontroli jakości w przemyśle. Wspólnie z Wiktorem Narkiewiczem zaprojektował pamięć magnetyczną. Ich bębny magnetyczne, od czasu opatentowania w roku 1967 były seryjnie produkowane przez ELWRO i stały się standardowym wyposażeniem komputerów używanych w RWPG. Jan Oderfeld pracował też w Instytucie Matematycznym PAN (1952-1975), gdzie prowadził najpierw Grupę Statystycznej Kontroli Jakości, a potem Dział Zastosowań Przemysłowych. Był założycielem Międzynarodowej Federacji Teorii Maszyn i Mechanizmów.

Od powstania w 1954 roku kwartalnika Archiwum budowy maszyn współredagował to pismo. Początkowo jako członek Rady Redakcyjnej, potem Komitetu Redakcyjnego, a następnie do roku 1991 jako redaktor działu mechaniki.

W dniu 19 lutego 2008 roku z okazji setnej rocznicy urodzin został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej .

Pochowany został 24 marca 2010 na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie.

STANISŁAW WÓJCICKI urodził się w Warszawie 13 lutego 1922 roku. Studia ukończył na Politechnice Łódzkiej w 1946 r. uzyskując dyplom magistra inżyniera mechanika.

Bezpośrednio po studiach zatrudnił się w Politechnice Warszawskiej oraz Instytucie Lotnictwa. W Politechnice Warszawskiej prowadził wykłady, a w Instytucie Lotnictwa zajmował się badaniami naukowymi i projektowaniem. Wkrótce został w Instytucie Lotnictwa Kierownikiem Zakładu Silników Bezsprężarkowych zajmującego się silnikami pulsacyjnymi, strumieniowymi i rakietowymi. W roku 1955 r. obronił pracę doktorską z dziedziny termodynamiki silników strumieniowych, w 1956 r. został awansowany na stanowisko docenta, a w roku 1964 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. W latach 1965/66 odbył 12 miesięczny staż naukowy, pracując jako visiting professor na uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley w laboratorium profesora A.K. Oppenheima, a w roku 1968 odbył 6-cio miesięczny staż w Instytucie Fizyki Jądrowej w Nowosybirsku u profesora R.I. Sołouchina. Po powrocie z Nowosybirska jego głównym miejscem pracy stała się Katedra Silników Lotniczych, po zmianie struktury Uczelni w 1970 r. przemianowana na Zakład Silników Lotniczych, którego był kierownikiem do 1981r.. Zrezygnował wtedy ze stanowiska Kierownika Zakładu Silników Bezsprężarkowych w Instytucie Lotnictwa, ale nadal pracował tam na część etatu. Już w 1966 r., po powrocie z USA rozpoczął budowę w Politechnice Warszawskiej Laboratorium Spalania. Zgromadził wokół siebie grono osób zajmujących się spalaniem, nie tylko z Politechniki Warszawskiej i Instytutu Lotnictwa, lecz również z Instytut Przemysłu Organicznego, Wojskowego Instytutu Techniki Uzbrojenia, Głównego Urzędu Miar, Wojskowej Akademii Technicznej, Politechniki Wrocławskiej, Politechniki Krakowskiej, AGH i innych instytucji zajmujących się problematyką spalania. W roku 1970 został przewodniczącym nowo utworzonej Sekcji Spalania w Komitecie Termodynamiki i Spalania PAN.

Pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia rozpoczął organizację comiesięcznych, czwartkowych seminariów naukowych z dziedziny spalania, zwanych popularnie seminariami „u Stasia”. W roku 1967 zorganizował w Zawoi, wspólnie z profesorem Dionizym Smoleńskim, pierwszą ogólnopolską konferencję spalania, a w 1968 r. pierwsze międzynarodowe sympozjum teorii spalania, które od roku 1973 przerodziło się w cykliczną konferencję poświęconą tej tematyce. Konferencje „International Symposia on Combustion Processes” były w czasach „zimnej wojny” miejscem spotkań naukowców z zachodu i wschodu. Na sympozja w Kazimierzu (1973), Częstochowie (1975), Krakowie (1977), Karpaczu (1979) czy wreszcie w Jabłonnej (1981) przyjeżdżali licznie naukowcy z całego świata.

W 1970 roku profesor Wójcicki rozpoczął wydawanie kwartalnika naukowego Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN, „Archiwum Procesów Spalania”, który w roku 1975 zmienił nazwę na „Archiwum Termodynamiki i Spalania”, a od 1981 roku przekształcił się w angielskojęzyczny kwartalnik naukowy „Archivum Combustionis”, wydawany od tego czasu nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. Rozwinął również bardzo intensywnie współpracę naukową z wieloma wiodącymi ośrodkami z dziedziny spalania, między innymi z: Uniwersytetem Michigan w Ann Arbor, Uniwersytetem Waterloo w Kanadzie, ENSMA w Poitiers, Instytutem Fizyki Chemicznej w Moskwie, Azerbejdżańskim Uniwersytetem w Baku i z wieloma innymi placówkami naukowymi działającymi w szeroko rozumianej dziedzinie spalania.

W zbudowanym przez siebie Laboratorium Spalania w Zakładzie Silników Lotniczych rozwinął trzy zespoły: Spalania, Silników Tłokowych oraz Silników Turbinowych. W tym okresie powstało wiele stanowisk do badania podstawowych aspektów spalania, spalania w silnikach tłokowych oraz spalania w silnikach turbinowych. Została również zbudowana hamownia silnika GTD-350, która po przeprowadzonej modyfikacji, działa do dziś. Laboratorium Spalania zostało wyposażone w nowoczesne przyrządy pomiarowe, takie jak, smugoskopy i interferometry do wizualizacji procesów spalania i wybuchów, ultraszybkie kamery, analizatory spalin oraz urządzenia rejestrujące. Laboratorium Spalania miało swoje pracownie: fotograficzną, elektroniczną i chemiczną. Również w tym czasie zostały zbudowane instalacje sprężonego powietrza oraz sprężonego gazu ziemnego zapewniające zasilanie w paliwo i powietrze dla wielu stanowisk badawczych. Rozwinął również, rozpoczęte wcześniej badania silników tłokowych z zapłonem iskrowym oraz z zapłonem samoczynnym.

Profesor Wójcicki prowadził szereg wykładów, między innym ze spalania, wymiany ciepła, gazodynamiki oraz z teorii silników lotniczych. Wypromował wielu dyplomantów oraz doktorantów z dziedziny silników lotniczych i spalania. Przyczynił się również do habilitacji wielu pracowników naukowych z dziedziny spalania, wybuchowości i silników spalinowych, zarówno tokowych jak turbinowych z wielu ośrodków naukowych w kraju.

Był autorem i współautorem wielu publikacji naukowych z dziedziny spalania, wybuchowości i silników oraz trzech książek: „Spalanie” (WNT, Warszawa, 1969), „Zasady eksperymentu”, (MON, Warszawa, 1964), oraz „Silniki pulsacyjne, strumieniowe i rakietowe”, (MON, Warszawa, 1962).

                Pod jego kierunkiem opracowane były również: silniki pulsacyjne, wypróbowane eksperymentalnie na szybowcu „Bocian”, silniki strumieniowe do śmigłowca Trzmiel, silniki rakietowe do napędu pocisków oraz silnik strumieniowy do latającej hamowni. Silniki rakietowe do przeciwpancernych pocisków (1960-1964), były najbardziej kompleksową pracą, którą prowadził prof. Wójcicki w pierwszej połowie lat sześćdziesiątych. Opracowana w tym czasie rakieta „Diament” zaliczała się do światowej grupy produktów. Prace nad tym produktem przerwano w 1964 r., ze względu na polityczną decyzję zakupu radzieckich pocisków. Profesor Wójcicki był również konstruktorem rakietowego pocisku ziemia-ziemia ZZ-30 o zasięgu 30 km. Prace przerwano pomimo pozytywnych wyników prób przeprowadzonych na poligonie w 1962 r. Rozwój prac nad tym pociskiem mógł doprowadzić do zbudowania Polskiej Rakiety Kosmicznej. Kolejnymi Jego osiągnięciem były prace nad budową napędów do celów latających wyposażonych w silniki rakietowe i strumieniowe jak również jego udział w opracowaniu komór spalania do silników turboodrzutowych HO-10 i SO-1.

                W 1981 roku profesor Stanisław Wójcicki na stałe opuścił Polskę i wyjechał do Washington State University w Pullman, USA. Tam kontynuował prace nad rozwojem zastosowań swoich życiowych pasji: silników pulsacyjnych oraz tzw. „autocylomaty”, samoregulującego się systemu spalania. Odwiedził jeszcze okazjonalnie Polskę w 1993 r., kiedy podczas „XIII-th International Symposium on Combustion Processes” w Krakowie został odznaczony Medalem Dionizego Smoleńskiego, przyznawanym przez Komitet Termodynamiki i Spalania PAN osobom wybitnie zasłużonym w badania procesów spalania.

                Zmarł w Pullman w USA w dniu 26 stycznia 2009 r.